Dund burdiin khiid
Read in Mongolian
Name(s) of Temple :
Dund burdiin khiid,
Rinchen Number :
522
Rinchen Name :
Dund burdiin khiid, Batnoroviin khiid, Daichin beisiin khuree, Dashchoinkhorlin
Type of Temple :
Monastic School
Aimag Temple located in :
Khentii
Sum Temple located in :
Batnorov soum
Old Aimag Name :
Setsen Khan
Old Sum Name :
Gongor daichin beisiin khoshuu
Precis History(In Mongolian only):
Хэнтий аймгийн Батноров сумын Дунд бүрдийн хийд Хуучнаар Сэцэн хан аймгийн Сүжигт бэйсийн хошуу, одоогийн Хэнтий аймгийн Батноров сумын нутаг, тал хээрийн бүсэд, Батноров сумын төвд Дунд бүрдийн хийд буюу Дашчойнхорлин хийд оршин байжээ. 1934-38 оны Хүрээ хийдийн судалгаанд: Дунд бүрдний хийд нь Найрал төв хааны 13-р он, 12-р жарны 48-р модон барс жил буюу 1733 онд Засаг Цэдэндондов тэргүүтэй хэсэг ардууд анх санаачлан Урт хоодог хэмээх газар байгуулсан бөгөөд сүүлд Самбалхүндэв хэмээх газар нүүдэллэн иржээ. Сүм дуган 12 , Чогчин,Гаанжуур Майдар, Манба, Чойр зэрэг 10 дацантай , 503 ламтай байсан бөгөөд үүнээс гавж 20, равжамба 1, аграмба 2-той, 10 жастай үүнд адуу 450, үхэр 325, ямаа 500, тэмээ 34 гэсэн хөрөнгөтэй хэмээн бүртгэгдсэн байна. Аман эх сурвалжид: Дунд бүрдний хийд буюу Дашчойнхорлин хийд 1735 онд Цэрэндэндэвийн санаачлагаар байгуулагдсан. Чойр, Жүд, Цогчэн, Манба, Зурхай, Дүйнхор, Ёга гэсэн дацангуудтай, Гунгаадэжидлэн, Лхаваандэчинлин, Онцорчойзодлин, Ганданхайдавлин гэсэн 4 аймгийн дөрвөн дугантай, нийт 11 дугантай, 1000 ламтай, цам гардаг, Майдар эргэдэг, хүрээ дэгтэй хийд байжээ. Хийдийн гол сахиус нь Гомбо. Дүйнхорынх Гүнрэг, Жүдийнх Сандуйдэмчиг байсан. Хийдийн мяндагтангуудын хувьд Цогчэн хамба лам нь Гончиг, цорж лам нь Намсрай, унзад нь Зундуйжамц, Гончиг-Ёндон, Наваанжамъян, Данзан, их гэсгүй нь Чойдог, бага гэсгүй нь Равжаа нар байсан. Чойрын шунлайв нь Наваан шунлайв, Наваанчүлтэм шунлайв, их бага унзад нь Гонсронгийн Совд, Дэнхийн Совд, гэсгүй нь Жамба гавж, Борнойн Гончиг гавж байсан. Хурал номын хувьд өдөр бүр цогчэнтэй, Дүйнхор,Чойр, Жүд дацангууд өдөр бүр шаржинтай. Жүдэд Жүдийн вантай, дүлцэнтэй, Дэмчигийн ван, Дэмчигийн дүлцэнтэй байжээ. Хайлантай, бүтээл хурж байсан. Хуучны хурал 3 хоног хураад, балин, тахилаа адислаад 15 хоног Чоймброл жона хурна. Дараа нь Данраг, есөн хоног хангал хурна. Жил бүр гавжийн дамжаа барина. Ганжуур жас гээд их жастай байсан түүнээс гадна дацан тус бүр жастай байсан. Дарь эхийн хийдээс салбарласан Харзны хийд, Зосын хийд, Дарь эхийн хийд, Цантын хийд гэсэн дөрвөн салбар хийд байсан байна. Холбогдох эх сурвалж: -Батноров сумын түүхэн товчоо, Н. Лувсандорж, Б. Өлзийсайхан, Улаанбаатар 2003 он -Бадамын Чойжилын ярилцлага (1918 онд төрсөн Хэнтий аймгийн Батноров сумын өндөр настан)
Description of location :
The site is located in the center of the sum and occupies open, valley range.
GPS readings :
North 48° 05’ East 112° 03’
Revived temple on site :
Yes
Status of site at time of survey :
The Dund Burd’s Monastery, or Dashchoinkhorlin Monastery, was restored on the site in 1990 and has been in operation since then. From the former site constructions, the Tsogchen Dugan has been restored on the same spot. The former deity supplication ger and other temple site bases from the previous establishment, are marked by labels placed on mounted stones on each corresponding base.
Date of founding the monastery/temple :
1735
Date of closing and destroying the monastery :
Огноо хаагдсан: 1937 - Ярилцлагын дугаар:
Огноо нураагдсан:: 1938 - Ярилцлагын дугаар:
Old monastery/temple revived:
Yes
Revived temple register number:
ХЭБВ 113
Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Нэр, цол хэргэм : Tserendorj - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Лувсанжамц, Д.Лувсандамдин - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Лувсанжамц, Санга - Ярилцлагын дугаар:
Date of Reviving:
Year : 1990 оны 7 сарын 13-нд - Ярилцлагын дугаар:
Monks in Old Temple :
503
Form Number :
ХЭБВ 105
Survey Team :
Team F
