Зогсоодын хүйс хийд
Сүм хийдийн нэр : Зогсоодын хүйс хийд
Хүйсийн хийд
Байрлах аймаг :
Төв
Сум :
Баянцагаан сум
Товч түүх
Төв аймаг Баян цагаан сум. Хүйсийн шинэ хийд 19-р зууны дунд үеэс 20-р зууны 30-аад оныг хүртэл Баян цагаан сумын төвийн орчимд төвхнөж байсан Хүйсийн хурлын үйл ажиллагааг сэргээж 1990-ээд оны үед Палам лам, Төмөрчөдөр, Дэмбэрэл, Дагвадорж, Дондов, Буянбат нарын 10-аад лам монгол гэрт хурж эхэлжээ.Энэ үед анхны хамба нь Өндөр ширээтийн харьяат Палам гэж хүн байсан ба гэсгүй нь Төмөрчөдөр, унзад лам нь Дагвадоо гэж хүмүүс байжээ.Хийдийн гол шүтээн нь Дамдинчойжоо бурхан байв.Одоо тус хийд 3 ламтай Цогчин уншлагатай сарын дүйцэн өдрүүдэд буюу шинийн 8-нд Их манал, 15-нд Сандуйнжүд, 22-нд Доодүд, 29-нд сахиус тахина.Битүүнд Найданчого хурна.Намрын эхэн сард Ганжуурыг сумын нутгаа тойруулаад эргэдэг байна.2004 онд шинэ модон дуган барьсны дараа 2006 онд улсын харцага Бадарч /Японы сумогийн Дашнямын аав/ өөрийн хөрөнгөөр Дамдинчойжоо бурхныг бүтээж өгсөн. 2004 онд маанийн том хүрд /иргэн Сосорбарамын үр хүүхдүүд/,2004 онд Бурхан багшийн суваргыг /иргэн Даваахүү/,2006 онп Манзуширын суваргыг /иргэн Дорж / тус тус бүтээсэн байна. /Хүйсийн хийдийн тэргүүн Цэдэннамбатай хийсэн ярилцлагаас. 2007.08.17./
Шинэ сүм хийдийн газар зүйн байдал болон хүрээлэн буй орчин:
Баянцагаан сумын төвд оршино.
Шинээр байгуулагдсан : Revived
Байгуулагдсан огноо: 1990
Ринчений зураг дах дугаар :
429
Ринчений жагсаалт дах нэр :
Хүйсийн хурал
Хуучин сүм хийдийн байршил дээр сэргээн байгуулагдсан эсхүл өөр газар сэргээн байгуулагдсан алин болох : Хуучин сүм хийдийн байршил дээр сэргээн байгуулагдсан
Хэрэв хуучин сүм хийдийн байршил дээр сэргээн байгуулагдсан бол тухайн тухайн хуучин сүм хийдийн бүртгэлийн (түүхэн газрын бүртгэлийн) дугаарыг бичнэ үү : ТӨБЦ 004
Аль урсгал болох : Гэлүг
Founders/Refounders :
Буянбат
Дагвадорж
Дэмбэрэл
Дондов
Бадам /хамба/
Төмөрзэрдэр /гэсгүй/
Сүм хийдийн төрөл :
cүмхуучин хийдийн лам нар :
13
Хийдийн хурал ном: алин болохыг зурах :
Ямар хурал хурдаг болохыг бичнэ үү :
Өдөр тутмын хурал:
Сар тутмын хурал: Шинийн 8 Их манал,15 Сандуйн жүд, 22 Доодүд, 29 арван хангал, 30 Найдан чого
Жилийн хурал: Намар Ганжуур эргэнэ, зулын 25 нд хурал хурна. Цагаан сарын уншлага.
GPS хаяг :
North 46° 46’ East 107° 08’
Тухайн сүм хийд дэхь шашны байгууламж (дацан сургууль, суварга гэх мэт) болон бусад байгууламж, тэдгээрийн зориулалт
Бурхан багшийн суваргыг 2004 онд Даваахүү, Манзуширын суваргыг 2006 онд Дорж бүтээсэн. Дамдин Чойжоогийн шүтээн бол улсын начин Бадарчийн ачаар бүтээгдсэн.Лүйжингийн зургийг Сосорбарам зурсан.
The temple is situated in a courtyard with 2 stupas on the west. These were erected in 2004 and 2006 (the latest by J. Badia, J. Togtokhbuyan, J. Pagma, J. Sandagdulam, Ch. Dolgor, D. Rentsendorj and their descendents). There are 3 prayer wheels in front of the stupas. Above the entrance gate of the temple courtyard there is a small picture of Gombo deity. In the east of the temple in the courtyard there is a yurt where the old monk Damba lives.
Ярилцлага өгсөн хүний овог, нэр, хаяг, эрхэлж буй ажил
Д.Сэржмятаг / Төв аймаг Баянцагаан сум тус хийдийн лам/
Ц.Цэдэндамба /Төв аймаг Баянцагаан сум тус хийдийн хамба лам/
Хэдэн фото зураг авсан :
11
Зураг авсан огноо: он :
2007-08-14 00:00:00
Materials:
| Temple ID | No | Authors name | Title/ description | Book/ Book extract/ leaflet/ other | Date Published | Where Published | Publisher | Collected by |
| ТӨБЦ 003 | 0000-00-00 |
Судалгаа авсан өдөр Хэдэн фото зураг авсан :
2007-08-14
Тэмдэглэл :
According to Tsedendamba abbot and D. Serjmetog lam, the monastery has presently 3 monks (L. Damba, aged 78 is the third one). The present temple building was built in 2004 when there were only the three of them. However, the first assembly to survive the old tradition of Khüisiin Khural (ТӨБЦ 004) was held in 1990. Ceremonies were held from that time in a yurt. 6 old monks and 7 children belonged to the monk-hood. The first head of the assembly was Badam, an old monk who came from Öndörshireet. The disciplinary master was Tömörzeder, the chanting masters were Demberel, Palam/Badam and Dagvadorj. There were six old monks some of whom had been monks before the purges. Badam abbot, Badam chanting master, Demberel chanting master, Dondov monk and Buyanbat monk (who belonged to Darigatiin Jas, and who is still living). There were also 7 novices such as Sandagdavaa, who presently belongs to the Red Stream monastery, which is situated near Offitserüüdiin ordon in Ulaanbaatar; and Baatar, son of Khardorj, who is presently the disciplinary monk of Idgaachoinzinlin datsan of Gandan Monastery, Ulaanbaatar; Myagmardorj. Tsagaan, Myagmarsüren (?) and Mönkh.
The main protector of the monastery is Choijoo, as he was the protector of Khüisiin jas before the purges. There are no manuscripts, sculptures or images in the present temple, which have survived.
According to the informants Tsogchin ceremony is held every day. On the great days if the month special ceremonies are held, such as Ikh Manal in honour of the Medicine Buddha on the 8th, Sanduin jüd (Guhyasamaja Tantra) on the 15th, Doodüd is read on the 22nd, Sakhius in honour of the wrathful deities is held on the 29th, Naidan chogo is held on the 30th. Maitreya’s sculpture is not circumambulated. However the volumes of the Kanjur are circumambulated in around the sum every autumn. Yerööl is recited on the 15 first days of the Lunar New year. Zuliin 25 is a great day, to commemorate Tsongkhapa’s death. There is a painting hanging on the wall presenting lüijin ritual objects. It was painted by Sosorbaram. The temple has a sculpture of Damdin Choijoo thanks to the effort of Ulsiin nachin Badarch. It costs 500,000Tgs. There are 2 stupas: the first one was built by Davaakhüü in 2004 dedicated to the Buddha; the second one was erected by Dorj in 2006 dedicated to Manjushri. The monastery possesses the volumes of the Kanjur. Texts are read for the request of individuals for fixed prices.
On the altar the main images are Lkham, Choijoo and Gombo. The abbot is Ts. Tsedendamba, and there are only two other monks besides him, D. Serjmetog and the old monk Luvsangiin Damba. The monastery owns the volume of the Ganjuur.
Хүснэгтийн дугаар :
ТӨБЦ 003
судалгааны баг :
Team: Ж
Disclaimer
Идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж буй сүм хийдийн жагсаалтыг 2006/2007 оны судалгаанд суурилан гаргасан болно. Энэ нь тухайн үед дахин сэргээгдсэн байсан сүм хийдийн талаарх ерөнхий дүр зургийг харуулна. Уг судалгаа явагдснаас хойш олон зүйлс өөрчлөгдсөн нь эргэлзээгүй билээ.
The data on Active Temples was collected in 2006 (UB) / 2007 (National Survey). It provides a snapshot of the revival of the monasteries in Mongolia at that time. Undoubtedly many things will have changed since this survey was done.