Аман түүх

Өлгий хийд

Read in English

Сүм хийдийн нэр :
Өлгий хийд,

Ринчений зураг дах дугаар :
651

Ринчений жагсаалт дах нэр :
Өлгий хийд

Сүм хийдийн төрөл :
хийд

Байрлах аймаг :
Дорноговь

Сум :
Мандах

Аймгийн хуучин нэр :
Түшээт хан

Сумын хуучин нэр :
Говь Мэргэ вангийн хошуу

Товч түүх :

Дорноговь аймаг Мандах сум. Өлгийн хийд Мандах сумын нутагт байх Өлгийн хийдийг Сайшаалт ерөөлтийн 7-10-р он буюу 1802-1806 оны хооронд Өгий уулын ингэрт байгуулж Богд Жавзандамба хутагтаас “Жанчивтэгчилин” хийд хэмээн нэр шагнуулжээ.Хожим нь Богд хаант монгол улсын Олноо Өргөгдсөн 3-р он буюу 1913 онд Бодь Амгалант хийд хэмээх нэр авжээ.1920-иод оны сүүлчээр Өлгийн хийд нь Цогчин, Жүд. Манба, Ганжуурын дуган сахиусын дуган гэсэн 5 сүм дугантай 100 гаруй лам хуврагтай хийд байв.Энэ хийдэд цам гардаггүй байсан ба зуны эхэн сард Майдар эргэдэг, зуны адаг сард Хайлан хурдаг, намрын дунд сард Ганжуур эргэдэг байсан тухай мэдээ байна.1937 оны эхээр Өлгийн хийдийн хурал номыг сэргээсэн ба одоо 1 дугантай 3-4 лам хурж байна. /Өлгийн хийдийн тэргүүн Батмөнхтэй хийсэн ярилцлагаас 2007.07.03/

Байршлын тайлбар :
Өлгий уулын бэлд ууландаа шахан баригдсан хийд. Баруун хойд талд нь Баян улаан хайрхан байна. Зүүн хойд талд нь Хорго хайрхан байна. Урд талд нь Эргэтийн зоо гэж 60км том элс. Баян улааны рашаан Халзан булаг. Баруун хойна нь Даянч ламын агуй. Сүмийн ард Өлгий лам. Зүүн хойно нь Жамсрангийн ам. Шагай харвадаг ам.

GPS хаяг :
North 43° 36’ East 108° 12’

Нийт газрын хэмжээ :
Side1: 600 Side2: 600 Side3: 600 Side4: 600 Side5: Side6:

Сүм хэвээрээ үлдсэн :
Yes

Судалгаа явуулах үеийн байдал :
Чойр дацангийн хойд талд туурга мөн лам нарын сууцны байшингийн балгас болсон хана туурга мөн сүм бусад дуган дацангийн буурь хэвээрээ үлджээ. Арьябалын сүмийн буурин дээр нь хэмжээг нь арай багасгаж буцаан сэргээж барьжээ.

Сүм хийд байгуулагдсан он :
1745 он

Сүм хийд хаагдсан, нураагдсан он :
Огноо хаагдсан: 1937 - Ярилцлагын дугаар:001
Огноо нураагдсан:: 1937 - Ярилцлагын дугаар:001

тухайн газар шинэ сүм дугана баригдсан :
Yes

New monastery/temple register number :
ДГМН 103

Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Нэр, цол хэргэм : Жаданба лам болон 7,8 хүн бий - Ярилцлагын дугаар: 001
Нэр, цол хэргэм : Дамбаринцэн лам - Ярилцлагын дугаар: 001
Нэр, цол хэргэм : Даянч лам Лувсанданзан - Ярилцлагын дугаар: 001

Date of Reviving:
Year : 1990 оны 12 сарын 7 - Number of recorded interview: 001

хуучин хийдийн лам нар
1000-1300 лам

Тэмдэглэл :
14.а Зургийн дугаар: 58001980-1981, 1984-1990, 1993-1995 1980,1981 дуганы буурь. Одоо энд дуган сэргээгээд бариад байгаа нь энэ. 1984-1990 хийдийн ерөнхий байдал 1993-1995 тал бүрээс нь гадаад байдал

Хүснэгтийн дугаар :
ДГМН 095

судалгааны баг :
Team: Е