Akhai beisiin dugan
Read in Mongolian
Name(s) of Temple :
Akhai beisiin dugan,Gandanshadublin,
Rinchen Number :
469
Rinchen Name :
Akhai beisiin khuree, Akhai gungiin khuree
Type of Temple :
Monastic School
Aimag Temple located in :
Khentii
Sum Temple located in :
Darkhan soum
Old Aimag Name :
Setsen Khan
Old Sum Name :
Akhai beisiin khoshuu
Precis History(In Mongolian only):
Хэнтий аймгийн Дархан сумын Ахай бэйсийн хүрээ Хуучнаар Сэцэн хан аймгийн Ахай бэйсийн хошуу, одоогийн Хэнтий аймгийн Дархан сумын төвд Ахай бэйсийн хүрээ буюу Ганданшадублин хийд оршин байжээ. 1934-38 оны Хүрээ хийдийн судалгаанд Сайшаалт ерөөлт хааны 1-р он, 1787 онд Засаг гүн Цэвээндорж гэгч 500 лан мөнгө тавьж Буйлан уулын өвөр хэмээх газар анх байгуулсан бөгөөд Гаанжуур, Майдар, Чойр, Цогчэн, Ламрам, Гүнрэг гэсэн зургаан дацантай, 48 ламтай, зургаан жастай хийд байсан хэмээн тэмдэглэгджээ. Аман эх сурвалжид: Энэ хийдийг босгоход 1787 оны үед хошууны засаг гүн Цэрэндорж хувиасаа 500 лан мөнгө гаргаж ард олны хандиваар барьсан гэх бөгөөд дан хар модоор нэг ч хадаас оролгүй бүтээгдсэн түүхтэй ажээ. Ахай бэйсийн хийд нь 300-700 ламтай, Ламрим, Чойр, Ганжуур, Чогчэн Хайлан, Манба дацантай, Ганжуурын, гол шүтээний зэрэг дугануудтай, Ловон бадамжунай сахиустай, байнгын хуралтай, хийд дээрээ гавжийн дамжаа барьдаг, Майдар эргэдэг, нүгнээ сахидаг, улааны урсгалын хийд байжээ. Хийдийн хамба нь өвгөн хамба Лувсаннэрэн,дараа нь Чүлтэм хамба да лам нь Лувсандоо, Их унзад нь Гонио, Дэд унзад нь Жигмэд, бага унзад нь Дагвын Шарав, Тангад Жигмэд, Шарав Чойжив нар байсан. Ахай бэйсийн хийдийн цогчин дуган нь тус сумын “Үлэмж Орших ” хоршооны барааны склад болоод байгаа. Ганданшадублин хийдийг сэргээн 1993 онд улсын бүртгэлд бүртгүүлсэн боловч хурал номын үйл ажиллагаа явуулахгүй байгаа болно. Холбогдох эх сурвалж -Монголын хүрээ хийдийн түүх, Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү, Улаанбаатар 2004 -Хэнтий аймгийн Дархан сумын өндөр настан, ахмадын хорооны дарга асан Шовоохой гуайн тэмдэглэл -Цэвэгийн Гомбожавын ярилцлага (1916 онд төрсөн Хэнтий аймгийн Дархан сумын Бор-Өндөр багийн өндөр настан )
Description of location :
The site is located in the centre of Darkhan Sum, Khentii province.
GPS readings :
North 46° 37’ East 109° 24’
Estimated site dimensions (metres) :
Side1: 21 Side2: 21 Side3: 3 Side4: 8 Side5: Side6:
Revived temple on site :
No
Status of site at time of survey :
The main temple is in good condition however the roof has fallen off. Remnant planks of wood from the buildings were taken to the back of the main temple and piled up. When the temples and other constructions were intact, they were used by the sum administration and locals as a shop and storage facilities. The entire site is now owned by a local enterprise “Ulemj Orshikh”.
Date of founding the monastery/temple :
1898 Khoshuu governor Tserendorj
Date of closing and destroying the monastery :
Огноо хаагдсан: - Ярилцлагын дугаар:
Огноо нураагдсан:: - Ярилцлагын дугаар:
Old monastery/temple revived:
Yes
Revived temple register number:
ХЭДР 023
Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Нэр, цол хэргэм : Г.Жагдаг Д.Төмөрпүрэв - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Сумын сүсэгтний холбоонынхон Ц.Маналжав - Ярилцлагын дугаар:
Date of Reviving:
Year : 1991 оны 10 сар - Ярилцлагын дугаар:
Monks in Old Temple :
over 700 monks
Notes :
The monastery site included Akhai Beisiin Khoshuu monastery, Gachidiin study centre, Zuun Jangiin Jas inventory building, Kharaatiin Sum temple and a a few other smaller temples. The main monastery, Akhai Beisiin Khoshuu, had the barren seal and it also consisted of Chogchin, Choir, Manba and Lamba study centres. In 1898, the monastery was set up by the donations of locals and Tserendorj –the barren duke (who donated 500 in 1787). The monastery construction was built with the method of interlocking wood pieces without using any nails.
Form Number :
ХЭДР 024
Survey Team :
Team F
