Khailaastyn khural
Read in Mongolian
Name(s) of Temple :
Khailaastyn khural,
Rinchen Number :
327
Rinchen Name :
Khailaastyn khural
Type of Temple :
Temple
Aimag Temple located in :
Selenge
Sum Temple located in :
Shaamar soum
Old Aimag Name :
Tusheet Khan
Old Sum Name :
Erdene vangiin khoshuu
Precis History(In Mongolian only):
Сэлэнгэ аймаг Шаамар сум. Хайлаастын дуган Шаамар сумын нутаг Шаамрын төвийн орчимд одоогийн нэрээр Хогын хонхор гэдэг газар энэхүү Хайлаастын дуган хэмээх нэгэн хурал байжээ.Хайлаастын дуган нь 10 орчим ламтай толгой лам нар нь Балдан гэлэн, Улаан гэлэн гэж 2 гэлэн байв.Уг хурлыг 1880. 1890-ээд оны үед үүссэн гэж үздэг ба 1 дүнз модоор барьсан 1 дугантай байнгын хуралтай байв.Дээр өгүүлсэн 2 толгой ламаас гадна хазгар Янжав гэж унзад Самдан, Буурал гэлэн, дуганч лам нь Балдирын Дэлэгдорж гэж лам нар байжээ.Тус дуганы лам нар урд талын Үржиг овоо хэмээх овоог тахина.Хайлаастын дуганы гол шүтээн нь Дамдинчойжоо бурхан байв.Жил бүрийн хаврын эхэн сард судар номоо моринд ачаад Дамдинчойжоо бурнаа Цагаан морины эмээл дээр залчихсан Хайлаастаа тойруулан гороолдог байжээ. Тэгэхдээ лам нар айлуудаар хоноглон бурхан тахилаа айлуудад залдаг байсан ба Дамдинчойжоо бурханыг гэртээ оруулах гэж сүсэгтэн олон бөөн хөл хөрцөг болдог байлаа. Энэ хурал 1930-аад оны эхээр хаагдсан бөгөөд эзгүйрч хоцорсон нэг дуганыг 1940-өөд оны эхээр буулгаан бололтой. Дүнз модоор барьсан гоёмсог дуган байсан бөгөөд Цав манз хийдэг, бас хоол унд бусад жижиг сажиг эд зүйлсээ хийдэг хоёр ч жижиг модон амбаар байсан байна. Хайлаастын дуган нь манай оронд түгээмэл байсан жалгын хурал бүхий дуган байсан бололтой. Мөн Хайлаастын энэхүү дуганаас 6-7 км орчим зайд Манж голын цаад эрэгт мөн 10 хүрэхгүй орчим лам хурдаг Улиастайн дуган гэж байсан байна. Улиастайн хурлын тухай тодорхой мэдээлэл үгүй бөгөөд тэнд харин 5-6 зоч лам сууж байсан гэх мэдээлэл байна. Үүнээс үзвэл Улиастайн хурал нь зодын хурал байсан байж болох юм. /Шаамар сумын өндөр настан Лүндэг гуайтай хийсэн ярилцлагаас. 2007.06.24/
Description of location :
The site is located in the forest-steppe region.
GPS readings :
North 50° 03’ East 106° 09’
Revived temple on site :
No
Status of site at time of survey :
The site has now become a rubbish tip.
Old monastery/temple revived:
No
Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Date of Reviving:
Monks in Old Temple :
10-15 monks
10-15 monks
Notes :
The abbot of Khailaastyn khural was Baldan lama. The tutelary deity of Khailaastyn khural was Damdin Choijoo (Hayagriva).
Form Number :
СЭШМ 021
Survey Team :
Team B