Dari ekhiin khiid

Read in Mongolian

Name(s) of Temple :
Dari ekhiin khiid,

Rinchen Number :
526

Rinchen Name :
Dari-Ekhiin khural, Delger otgiin khural, Dandarpandlin

Type of Temple :
Monastic City

Aimag Temple located in :
Khentii

Sum Temple located in :
Batnorov soum

Old Aimag Name :
Setsen Khan

Old Sum Name :
Sujigt beisiin khoshuu

Precis History(In Mongolian only):


Хэнтий аймгийн Батноров сумын Дарь эхийн хийд Хуучнаар Сэцэн хан аймгийн Сүжигт бэйсийн хошуу, одоогийн Хэнтий аймгийн Батноров сумын нутаг, тал хээрийн бүсэд, Хүрдэтийн овооны энгэрт, урдуур нь Манбын булаг, зүүнээр нь Эхэн бүрд гол урсдаг, сумын төвөөс баруун хойд зүгт энэхүү хийд нь орш 1919 онд Богд Хаант Монгол улсын Дотоод Хэргийг Бүгд Захиран Шийтгэх Яамны захирамжаар Монгол улсын шаштир зохиох газарт цугласан “Өргөх Цес”-т уг хийдийн тухай ийнхүү тэмдэглэгджээ: Дайчин бэйс Дашцэрэнгийн хошуунд Энх-Амгалангийн гучиндөрөвдүгээр(1695) онд засаг Туулайн үед тамга шагнагдаж хошуу сүм зохиосноос нааш хошууны гол хийд байгуулан Цогчэн хурал бусад номууд уншиж сургууль үйлдэж иржээ. Бас урьд тушаалын засгуудын үед Хөдөө ус багийн газар өглөгийн эздийн байгуулсан бага сага хурлууд буй боловч заримуудын хөрөнгө мал хомсдож өөр өөрийн хурлыг гүйцэтгэж чадахгүй тул гол хийдийн газар нийлүүлэн хуруулжээ. Бэйл Дашцэрэнгийн үед Бадаргуулт Төрийн хориндолоодугаар (1901) онд Дүйнхор хурал, хориннаймдугаар (1902) онд Жүд дацан, Хэвт ёсны тэргүүн (1909) онд Цаннид дацан удаа дараа байгуулж, Олноо өргөгдсөний тэргүүн (1911) онд цам бүжиг бүжиглэх сургууль эхлүүлж, зургадугаар (1916) онд Бадма-Ёга дацан, наймдугаар (1918) онд Зурхай дацан сургууль байгуулж хуруулав. Эдгээр хурал сүмүүд хошуу нутгийн төв Хүрдэтийн дунд бүрдний зүүн этгээд Өлзийт Чандмань уулын өвөрт нутаглан сууна. /Монголын хүрээ хийдийн түүх, Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү, Улаанбаатар 2004/ 1934-38 оны Хүрээ хийдийн судалгаанд Төв гэрэлтийн 1-р он, 1819 онд Сэцэн хан аймгийн Мухур хэмээгч Ваанчиг хургатай хонь арваар буян үйлдүүлэхээр Гэлэн Пунцагт өргөснөөр анх байгуулагдсан. Манба, Ламрим гэсэн гурван дацантай, мөн гурван дугантай, 94 ламтай байсан хэмээн тэмдэглэгджээ. Аман эх сурвалжид: Дарь эхийн хийд буюу Дамбажунай Дандарпандилин хийд нь Цогчин, ламрин, манба гэсэн 3 дугантай, 100 гаруй ламтай өдөр тутмын хуралтай, хайлантай хийд байжээ. Хийдийн хамба лам нь Санжаа , унзад нь Очирын Лувсаншарав, Наваанлувсан, Сэрээтэрийн Шарав, гэсгүй нь Лэгцэгийн Данзан, Лувсанжамц, Жамсран, Чой нар байсан. Зун гурван өдөр их хуралд Найдан чого, Хажидын чого, намар цогчэн, зулын хурал, өвөл хуучин хурал, Цэдэр, 15 хоногийн ерөөл хурдаг. Ламринд шаржин, Манбад зуны цагт Манла хурдаг байсан. Их жас, Манба жастай байсан. Холбогдох эх сурвалж -Монголын хүрээ хийдийн түүх, Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү, Улаанбаатар 2004 -Батноров сумын түүхэн товчоо, Н. Лувсандорж, Б. Өлзийсайхан, Улаанбаатар 2003 он - Загдын Лувсанжамцын ярилцлага(1921 онд төрсөн Хэнтий аймгийн Батноров сумын өндөр настан)

Description of location :
The site is in open, valley range. A stream called Manbiin Bulag flows along the southern valley of Khurdet Owoo. The site is located northwest of the sum and with a river named Ekhen Burd flowing to the eastwards.

GPS readings :
North 48° 01’  East 111°  08’

Estimated site dimensions (metres) :
Side1: 14 Side2: 11 Side3: 13 Side4: 13 Side5: 14 Side6: 10

Revived temple on site :
No

Status of site at time of survey :
On the former base of Dari Ekhi temple’s main deity a stupa is built. Also, a pile of dirt is mounded on the convex surface of Lamiran religious school’s dirt embankment.

Old monastery/temple revived:
No

Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):

Date of Reviving:

Form Number :
ХЭБВ 108

Survey Team :
Team F

Загдын Лувсанжамц


Oral History :

Бадамын Чойжил


Oral History :

Газрын зураг / Map