Ikh bulgiin khiid

Read in Mongolian

Name(s) of Temple :
Ikh bulgiin khiid,

Rinchen Number :
614

Rinchen Name :
Ikh bulgiin khiid

Type of Temple :
Monastry

Aimag Temple located in :
Sükhbaatar

Sum Temple located in :
Ongon soum

Old Aimag Name :
Setsen Khan

Old Sum Name :
Dariganga khoshuu

Precis History(In Mongolian only):


Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын Их булгийн хийд Их булгийн хийд нь хуучин Сэцэн хан аймгийн Дарьганга хошуу, одоогийн Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын нутагт, тал хээрийн бүсэд, Их булаг хэмээх газарт оршиж байжээ. 1919 онд Богд Хаант Монгол улсын Дотоод Хэргийг Бүгд Захиран Шийтгэх Яамны захирамжаар Монгол улсын шаштир зохиох газарт цугласан “Өргөх Цес”-т уг хийдийн тухай ийнхүү тэмдэглэгджээ: Дарьгангын ” Замлин “ хийд нь Бүрэнт Засагчийн хоёрдугаар (1862) онд Хүү ноён гэгчийн үед 100 ламтай, Маанийн бүтээлийн хурлаар үүсэв. Дараа Хайлан, Гүнрэг ,Чогчин ,Манба, Чоймпорол хурах болов. Анх нэг жастай байгаад хожим 9 жас нэмж нийт 10 жас сантай болжээ. Да лам Лондон гэгч 1500 лан мөнгө гаргаж анхны дуган сүмийг бариулав. Одоо 47 ламтай. /Монголын хүрээ хийдийн түүх, Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү, Улаанбаатар 2004/ 1934-38 оны Хүрээ хийдийн судалгаанд Дарьганга сумын Их булагийн хийд нь Бүрэн засагч хааны 2-р онд Лодон хэмээх хүний санаачлагаар байгуулагдсан бөгөөд дөрвөн сүм , 100 ламтай, Гүнрэг, Цогчин, Манба, Дарь эх, Чоймбол, Молом зэрэг хурлуудтай, 11 жастай хийд байжээ хэмээн тэмдэглэгджээ. Аман эх сурвалж: Эх булгийн хийд нь 1700-аад оны үед бий болсон бөгөөд Богдод мэдээтэй чийга, ямпайтай, орлогоосоо хувь явуулдаг, байнга суудаг 30гаруй ламтай хөдөөх ламтайгаа 200 гаруй ламтай, Цогчэн, Манба, Зурхайн дугантай, нэг жастай хийд байжээ. Хийдийг үе үед хувилгаадууд толгойлж байжээ. Сүүлийн хамба нь Баяндэлгэр сумын харъяат Дамбийжанцан гэдэг хүн байгаад 1930 хэдэн оны үед хэлмэгдсэн. Хамгийн сүүлд Чадраа гэдэг хувилгаан байж байгаад баригдсан ажээ. Холбогдох эх сурвалж: -Монголын хүрээ хийдийн түүх, Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү, Улаанбаатар 2004 -Сүхбаатар аймгийн орон нутгийг судлах музейн судалгаа - Норжингийн Даваажаргалын ярилцлага (Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын Жамцолин хийдийн тэргүүн)

Description of location :
The site is located in the place known as Ikh Bulag which is east of Ongon soum center.

GPS readings :
North 45° 24’  East 113°  18’

Revived temple on site :
No

Status of site at time of survey :
Some foundation stones remain.

Date of founding the monastery/temple :
Tur gereltiin 450
1720
1700

Date of closing and destroying the monastery :
Огноо хаагдсан: - Ярилцлагын дугаар:
Огноо нураагдсан:: - Ярилцлагын дугаар:

Old monastery/temple revived:
Yes

Revived temple register number:
СБОН 015

Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Нэр, цол хэргэм : Болд - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Даваажаргал - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Дорждэрэм - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : С.Содов - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Өлзийхутаг - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Бадарч - Ярилцлагын дугаар:

Date of Reviving:
Year : June 18, 1995 - Ярилцлагын дугаар:

Monks in Old Temple :
107
30 resident monks

Form Number :
СБОН 014

Survey Team :
Team F

Норжингийн Даваажаргал


Oral History :

Цэнджав


Oral History :

Дорждэрэм


Oral History :

Газрын зураг / Map

Site Plan

Site plan drawn by surveyors