Budarganyn khiid

Read in Mongolian

Name(s) of Temple :
Budarganyn khiid,

Rinchen Number :
592

Rinchen Name :
Budargany khiid

Type of Temple :
Monastic City

Aimag Temple located in :
Sükhbaatar

Sum Temple located in :
Bayandelger soum

Old Aimag Name :
Setsen Khan

Old Sum Name :
Dariganga

Precis History(In Mongolian only):


Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Бударганын хийд Хуучнаар Сэцэн хан аймгийн Дарьганга хошуу одоогийн Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын нутагт сумын төвөөсөө баруун урагш 44 км-т Бударгана ус хэмээх газарт уг хийд оршиж байжээ. Хийдийн хойно Улаан уул, Дунгийн овоо, зүүн талдаа Сайхан овоо, баруун талдаа Бударганын ус хэмээх газруудтай. Хойд: 45 43 467 Урд: 112 21 322 1919 онд Богд Хаант Монгол улсын Дотоод Хэргийг Бүгд Захиран Шийтгэх Яамны захирамжаар Монгол улсын шаштир зохиох газарт цугласан “Өргөх Цес”-т Бударганын хийдийн тухай ийнхүү тэмдэглэгджээ: Тэнгэрийн Тэтгэсний тавиннэгдүгээр (1786) онд Да лам Зоригт, Улаандамчой, Омбо, Тангад нарын гурван хүн тэргүүлэн 1700 лан мөнгөөр 6 жижиг дуган 1 жастай байгуулав. Чогчин дацан 36 ламтай эхлэн хурж Чойр, Манба, Жүд, Дүйнхор дацангууд нэмж байгуулав. Хар сахалт, Халзан мужаан нар дуган сүмүүдийг удирдан барьсан. 1937 онд 169 ламтай байжээ. /Монголын хүрээ хийдийн түүх, Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү, Улаанбаатар 2004/ Аман эх сурвалж: Бударгана усны сүм Нартын (Улаан уул)уулын энгэрт Нартын уулаа тахидаг, эзэн хааны мэдлийн, чийга ямпайтай, 300-аад ламтай, тэр урт нурууг нь дагасан хийдүүдийн хамгийн том хийд байжээ. Дүйнхор, Эхийн хурал, Чойр, Жүд, Манба гэсэн 5 дацантай, 30-аад маарамба, аграмбатай байсан бөгөөд Ловон Бадмажунай сахиустай, цам гардаг хийд байжээ. Хийдийн мяндагтангууд нь Шарав хамба, Бизъяа хамба, унзад нь Гончиг-Осор, Гочоо, Ядам нар байжээ. Хийдийн хурал номын уншлагын тухайд гэвэл дом тавьдаг, Майдар эргэж, Дүлцэн залдаг байсан. Мөн Их маани, сар бүрийн 3-нд, Арван хангал хурдаг байжээ. Холбогдох эх сурвалж -Монголын хүрээ хийдийн түүх, Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү, Улаанбаатар 2004 -Норжингийн Дагвын ярилцлага (1926онд төрсөн Сүхбаатар аймгийн Түвшинширээ сумын Сэргэлэн багийн өндөр настан) -Я.Амарсайханы ярилцлага-(Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын Гандандамбадаржаалин хийдийн хамба лам)

Description of location :
The site is located in the place called as Budarganyn us which is 44 km. west of the Bayandelger soum center. In the north of the site are Ulaan mountain and Dungiin ovoo, east is Saikhan ovoo, west is Enger gobi and south is Tsagaan ders.

GPS readings :
North 45° 43’  East 112°  21’

Revived temple on site :
No

Status of site at time of survey :
The site is large (25 sq.m). In 2000, a stupa was erected on the site.

Date of founding the monastery/temple :
1932-1933
1830

Date of closing and destroying the monastery :

Old monastery/temple revived:
No

Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):

Date of Reviving:

Monks in Old Temple :
61
300
61
300

Form Number :
СББД 025

Survey Team :
Team F

Дорждэрэм


Oral History :

Дагва


Oral History :

Я.Амарсайхан


Oral History :

Газрын зураг / Map

Site Plan

Site plan drawn by surveyors