Beisiin khuree
Read in Mongolian
Name(s) of Temple :
Beisiin khuree,
Rinchen Number :
212
Rinchen Name :
Beisiin khiid
Type of Temple :
Monastic School
Aimag Temple located in :
Arkhangai
Sum Temple located in :
Bulgan soum
Old Aimag Name :
Sain Noyon
Old Sum Name :
Setsen chin vangiin khoshuu
Precis History(In Mongolian only):
Архангай аймаг Булган сум. Бэйсийн хүрээ Хуучин Сайн ноён хан аймгийн Цэцэн чин вангийн хошуу одоогийн Архангай аймгийн Булган сумын төвөөс урагш 11 км орчимд 1-р багийн нутаг урд Тамирын голын хойд эрэг хүрээний тал гэдэг газар энэ хийд оршиж байжээ.1798 оны үед байгуулагдсан гэх энэ хурал номыг үүсгэн байгуулах бэхжүүлэхэд тус хошууны Бэйс Ванжуурсүндэв, угсаа залгасан бэйс Дондогдорж, Балдорж нар чухал үүрэг гүйцэтгэжээ.Уг хийдийн тухай улсын төв архивийн фондод “...Бас урьд тушаалын засаг чин ван Лхаваандоржийн үед тус хошуунд хавсарсан Ванжуурсүндэв нар Сайшаалтай Ерөөлтийн гуравдугаар /1798/ онд тарнийн хурал тогтоож сүм байгуулжээ.Бас Засаг ван Цэндбазарын үед тус хошуунд хавсарсан бэйс Балдорж Төр Гэрэлтийн хориндөрөвдүгээр /1844/ онд судар тарнийн хосолсон хурал тогтоож сүм байгуулжээ.Чин Улсын Богд хаанаас “Цэнгэлээр амар болгогч” сүм хэмээх нэр шагнажээ.Энэ сүм дуганууд тус хошууны нутаг урьд Тамир голын хойт этгээд Мандалын тал хэмээх газар нутаглана...” хэмээсэн баримт хадгалагдаж байна.Анх 40 ламтай үүссэн энэ хийд 1930-аад оны эхээр 200 гаруй ламтай байжээ.Хаагдахын өмнө хийдийн тэргүүн лам нь Жамбадовдон гэж хүн байв.Энэ хийдэд маараамба Жамбабалдив нарын чадалтай лам нар цөөнгүй ажээ.Уг хийд нь 1932 оны дундуур хаагдаж 1933 оны эхээр дахин сэргэж 1937 онд бүр мөсөн хаагджээ.Нутгийн хүмүүс Бэйсийн хүрээ гэж нэршсэн боловч энэ нь хийд байсан гэж үзэж байна.Өөрөөр хэлбэл 7-8 сүм дугантай, 200-гаад ламтай хийд байжээ. Холбогдох эх сурвалж: 1.Монгол улсын үндэсний төв архив. ФА-3, д – 1, хн – 121 2.Эрдэнэбулган сумын 1-р багийн харьяат өндөр настан Дүгэрсүрэн гуайтай хийсэн ярилцлагаас 2007.07.03
Description of location :
The site is located in the place called Khureenii tal, 12 km south east of Bulgan soum center. To the west of the site is the Bayan-Undur mountain, to the north east is the sacred Khongor ovoo and the north west is Zuun modny am.
GPS readings :
North 47° 18’ East 101° 15’
Revived temple on site :
No
Status of site at time of survey :
There are ruins of 7 temples on the site. The temple foundation is elevated at around 40-50 cm. Some foundation stones remain. There are 2 stupa basis and 1 basis of a well remain at the site.
Date of founding the monastery/temple :
1818 khavriin terguun sariin 18
Date of closing and destroying the monastery :
Огноо хаагдсан: 1938 - Ярилцлагын дугаар:
Огноо нураагдсан:: 1940 - Ярилцлагын дугаар:
Old monastery/temple revived:
No
Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Нэр, цол хэргэм : Beis Dondogdorj - Ярилцлагын дугаар: 001
Date of Reviving:
Monks in Old Temple :
around 200 monks
Notes :
Beisiin khuree was established at the beginning of the 19th century with the financial support of Baldorj beis and Dondogdorj beis. They were the sons of the former governor Baljirlhundev beis. To the west of the site is the sacred Bayan Undur mountain ovoo and to the north east (3 km) is the sacred Khongor ovoo. In the north west is the Zuun modny am. In 2004, the local people erected a 6 meter tall Bodhi stupa on the site.
Form Number :
АРБГ 058
Survey Team :
Team E
