Duutyn khuree
Read in Mongolian
Name(s) of Temple :
Duutyn khuree,
Rinchen Number :
85
Rinchen Name :
Duutyn khuree, Sain itgemjit, Gandandechlin
Type of Temple :
Monastic School
Aimag Temple located in :
Zavkhan
Sum Temple located in :
Tsagaan khairkhan sum
Old Aimag Name :
Zasagt Khan
Old Sum Name :
Khoshuuch beiliin khoshuu
Precis History(In Mongolian only):
Завхан аймаг Цагаанхайрхан сум. Дуутын хүрээ. / Сайн итгэмжит Гандандэчлин хийд./ Хошууч мэргэн бэйс улсад туслагч гүн Дашзэвэгийн хошууны гол хүрээ болох Дуутын хүрээ нь одоогийн Цагаанхайрхан сумын төөөс хойш 8 км-т Ганцын давааны өвөр Ширээгийн голын Дуутын хонхор хэмээх газар төвхнөж байжээ.Тус хийдийг анх 1841 онд Засаг гүн Гүрсэдийн үед үүсгэн байгуулж Цогчин, Хангал, Чойнпорол дацангийн хурал хуруулж Лхам, Майдар бурхныг гол шүтээн болгож эхэлжээ.Уг хүрээг үүссэн байгуулагдсан тухай Улсын төв архивт буй нэгэн баримтанд “...1841 онд хүрээ үүссэний дараа Ганжуур, Данжуур, Хайлан, Лхам, Цаннид, Нүнээ зэрэг олон хурлуудыг дараа дараагаар нэмж тогтоов.Мөн Төр гэрэлтийн хориннаймдугаар /1848/ онд Дээдийн түмэн Өлзий батагах ном уншуулах сүм байгуулж тусгай 80 ламыг хуралдуулж эхлэв.Дараа нь Засаг бэйс Эрхэмжаргалын үед буюу/1875/ онд Сайн итгэмжит сүм хэмээн нэр шагнажээ.1876 онд засаг бэйс Эрхэмжаргал удирдаж Манба дацанг 1900 онд Засаг бэйс Дугаржав удирдаж Жүд хурлын дацанг тус тус байгуулжээ...ж хэмээн тэмдэглэсэн байна.20-р зууны эхээр Дуутын хүрээ 260-аад лам хурдаг 10 шахам сүм дуган байгууламжтай хүрээ байжээ.Уг хүрээ нь Гэлүгбагийн урсгалын хүрээ байсан бөгөөд Яруугийн хүрээний дэгтэй байжээ.Хүрээ 1937 оны үед хаагдсан бөгөөд одоо хүрээний туурь маш тодорхой байдаг.Туурин дээр 6 ширхэг том дуганын суурь, гэрийн чулуун дугуй туурь, чулуун засмал зам, лам нарын гэр сууцны туурь мөн жижиг байшинтай амбарын бололтой тууриуд хойд талаар нь байдаг.Энэ хийдээс 8 км зайтай улааны чиглэлийн Агьтийн хүрээ хэмээх үүнээс арай багавтар хүрээ оршиж байв.Тус Дуутын хүрээ нь тухай үедээ хошууч Мэргэн бэйсийн хошууны гол хүрээ төдийгүй шашны соёл боловсролын төв байсан байна. Холбогдох эх сурвалж: 1.Ч.Банзрагч Б.Сайнхүү “Монголын хүрээ хийдийн түүх” УБ 2004
Description of location :
The site is on the west side of the Shireet valley, over the Khairkhan mountain pass of Gantsiin pass, to the south-west from the sum centre. So the site is high up in the hilly region. A dirt road passes through the site. The site is in 1Km from the Shireet river bridge.
There are no sacred sites nearby, nor towns. Tsagaankhairkhan sum centre is 8Km away and the aimag centre, Uliastai, is 32Km.
GPS readings :
North 47° 30’ East 096° 54’
Estimated site dimensions (metres) :
Side1: 400 Side2: 500 Side3: Side4: Side5: Side6:
Revived temple on site :
No
Status of site at time of survey :
There six temple outlines that are clearly visible from a distance. Some of the temple foundations have been dug out. Locals say it’s a work of vandals looking for treasures. People were looking for Buddha statues and other precious objects. Monks residence gers and houses were along the back of the site. Locals call the valley Duutyn khonkhor. The site covers an extended area of about 500M.
Date of founding the monastery/temple :
1830
Date of closing and destroying the monastery :
Огноо хаагдсан: 1937 - Ярилцлагын дугаар:001
Огноо нураагдсан:: 1938 - Ярилцлагын дугаар:001
Old monastery/temple revived:
No
Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Date of Reviving:
Monks in Old Temple :
300 monks
over 300 monks
300 monks
over 300 monks
Notes :
1.The site is called Duutyn khuree. We could not find the Tibetan name.
7.It is impossible to define the size of the monastery. We estimated that the area including the temples and related constructions is measures around 400M x 500M. There were two parts: the temples and the residences. Currently these two parts are divided by a dirt road that goes down to the Gantsyn mountain pass.
13. Agityn khuree is in 8km from the site. The differences are that compare to Agityn khuree it was bigger, had more monks, more temples and it followed yellow hats Buddhism. Many people were saying this. NO work has been done to restore the site.
Form Number :
ЗАЦХ 065
Survey Team :
Team А
