Ilden beiliin khoshuuny khuree

Read in Mongolian

Name(s) of Temple :
Ilden beiliin khoshuuny khuree,Beeliin khuree,Beiliin khuree,

Rinchen Number :
843

Rinchen Name :
Ulziit khuree /Ilden beiliin khuree, Gandannorovlin khiid/

Type of Temple :
Monastic School

Aimag Temple located in :
Ovorhangai

Sum Temple located in :
1st brigade, Ulziit soum

Old Aimag Name :
Sain Noyon

Old Sum Name :
Ilden Beiliin khoshuu

Precis History(In Mongolian only):

Өвөрхангай аймаг Өлзийт сум. Илдэн бэйлийн хүрээ. “ Өлзийт хүрээ” Ганданноровлин. Сайнноён хан аймгийн Илдэн бэйлийн хошуу нутаг буюу одоогийн Өвөрхангай аймгийн Өлзийт сумын нутагт сумын төвөөс зүүн хойш Горхон голын савд Сүмбэр уулын хойт биед энэ хүрээ суурьшиж байжээ. Илдэн бэйлийн хүрээ буюу Ганданноровлин хийд үүсгэн байгуулагдсан тухай Үндэсний төв архивын сан хөмрөгт “… Сайн Ноён хан аймгийн Жюн вангийн зэрэг Илдэн засаг Төрийн бэйл Норовжанцаны хошууны урьд тушаалын бэйл Пунцагдоржийн үед Чин улсын Төр Гэрэлтийн наймдугаар / 1828/ онд Дээдийн түмэн өлзийг бататгах хийгээд шашин амьтны тусын тулд Чогчин ном хуруулах лам нарыг суулгах нэгэн хэсэг хүрээ сүмийг харьяат хошууны нутаг Ханги уулын зүүн этгээд газар тогтон байгуулсан даруй Манба, Жүд, Жамъяншадавын ёсны чойр номын хурал сургуулийг нэмэн үйлдүүлж, ийм дөрвөн аймаг дацанг хуруулан буй…” гэсэн мэдээлэл бүхий баримт байна. Бэйлийн хүрээ нь 15 -20 орчим дугантай нийтдээ 1000 орчим ламын данстай, цам гардаг зуны дунд сарын 15-нд Майдар эргэдэг, намрын эхэн сард хошуу нутгийн хилийн дээсийг тойрч Ганжуур эргэдэг, өвлийн адаг сард сор залдаг байжээ. Тус хүрээ нь модон болон шавар тоосгон дуганаас бүрддэг байсан ба хүрээнийхээ баруун хойно 8 суваргатай байжээ. Хүрээнд ном судар барладаг жижиг хэмжээний бархан байв. Мөн хүрээний ойролцоо хятадын худалдааны жижиг мухлаг байсан ба цөөхөн хятадууд малын арьс шир түүхий эд цуглуулах, бааюу цохиж тоосго бэлтгэх зэргээр хүрээний ойролцоо түр суурьшиж байв.Энэхүү хүрээ нь гавьж, маарамба зэрэг цолтой эрдэмтэн лам нар цөөнгүй байсан ба 1880-аад оны дунд үеэс анхлан гавьжийн дамжаа барьж эхэлжээ.Харин маарамбын дамжаа барьдаггүй байсан байна. Хүрээг 1936 оны сүүлчээс эхлэн хааж томоохон пам нарыг нь баривчлан ,доод дунд лам нарыг хүчээр хар болгон тарааснаас уг хүрээ бүрэн эзгүйрч 1937 оны хавар сүм дугануудыг нураажээ. Холбогдох эх сурвалж: 1.Ч.Банзрагч.Б.Сайнхүү.”Монголын хүрээ хийдийн түүх” УБ,2004. 2.Өлзийт сумын иргэн 90 настай Түвдэн гуйтай хийсэн ярилцлагаас.

Description of location :
The site is located at the back of Sumber mountain. It is north east of the soum center.

GPS readings :
North 46° 42’  East 103°  00’

Estimated site dimensions (metres) :
Side1: У400 Side2: Ө200 Side3: Side4: Side5: Side6:

Revived temple on site :
Yes

Status of site at time of survey :
Beiliin Khüree was an extended settlement. Foundations of many temples are visible. There are some Mani stones showing the place of some temples. On the top of the hill situated south of the khüree many Buddha fragments were founded by the surveyors among the caves and rocks. 3 families live close to the area.

Date of founding the monastery/temple :
1828
1828

Date of closing and destroying the monastery :
Огноо хаагдсан: - Ярилцлагын дугаар:
Огноо нураагдсан:: 1937 - Ярилцлагын дугаар:

Old monastery/temple revived:
Yes

Revived temple register number:
ӨХӨТ 013 on site ӨХХУ 015 not on site

Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Нэр, цол хэргэм : Choiluvsanjav /Doctor/ - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Perenleidendev - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Gombo - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : M.Tseren / old monk/ - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Тодорхойгүй байна ӨХХУ 015 - Ярилцлагын дугаар:

Date of Reviving:
Year : ӨХӨТ 013 1991.05.18 ӨХХУ 015 1992 05 - Ярилцлагын дугаар: A 26

Monks in Old Temple :
1000
1000
1000

Notes :
For more information see ӨХӨТ 012 AM.pdf

Form Number :
ӨХӨТ 012

Survey Team :
Team D

Өсөхийн Бат-Очир

Oral History :

Жагдсүмийн Намжил

Oral History :

Газрын зураг / Map

Additional Material / Нэмэлт материал

ӨХӨТ 012