Guruuchnii khuree
Read in Mongolian
Name(s) of Temple :
Guruuchnii khuree ,Gandandashlin,
Rinchen Number :
130
Rinchen Name :
Guruuchnii khuree
Type of Temple :
Monastic School
Aimag Temple located in :
Khövsgöl
Sum Temple located in :
Bayankhoshuu bag, Tarialan soum
Old Aimag Name :
Tusheet Khan
Old Sum Name :
Daichin Vangiin khoshuu
Precis History(In Mongolian only):
Хөвсгөл аймгйин Тариалан сум. Гөрөөчин отгийн хүрээ /Гандандашлин хүрээ/ Хуучин Түшээт Хан аймгйин Дайчин вангийн хошуу одоогийн Хөвсгөл аймгийн Тариалан сумын Баянхошуу багийн нутаг смын төвөөс баруун хойш 18 км орчимд байх Сантын овоо хэмээх толгойн өвөр бэл Бөөрөлжүүтийн голын хойд эрэг дээр Гандандашлин буюу гөрөөчний хүрээ хэмээх энэ хүрээ оршиж байжээ.Анх Тэнгэрийг тэтгэсний 36-р он буюу 1771 онд 3-р дүрийн Богдгэгээнээс Гандандашлин хэмээх нэрийг хайрлажээ.1771 онд шав тавьсан энэ хүрээнд Түгээмэл элбэгтийн анхдугаар он буюу 1851 онд Хайлан хурал хурж, Бүрэн засагчийн 8-р он буюу 1869 онд Цаннид дацан 1871 онд Мамба дацанг, Бадаргуулт төрийн 10-р он буюу 1884 онд Авидийн дацан хурлуудыг тус тус байгуулжээ.Тус хүрээ нь 20-р зууны эхээр 7-8 дугантай 500 орчим лам байнга сууж хурдаг Махгал, Гомбо шүтээнтэй цам гарч, майдар эргэдэг дунд зэргийн хүрээ байжээ. Нутгийн ардууд тус хүрээг гөрөөчний хүрээ гэж нэрлэсэн нь Түшээт хан аймгийн Түшээт ханы хошууны Гөрөөчин отгийн ах дүү 7 хүү 1680-аад оны одоогийн Булган аймгйин Тэшиг сумаар дамжин энэ нутагт эрж суурьшсантай холбогдуулан нэрших болжээ.Гандандашлин хүрээ буюу Гөрөөчний хүрээний туурь маш тод мэдрэгдэх ба энд лавтай 7-8 сүм дуганы туурь, сүсэгтэн олны дунд өндөр маань гэж нэрлэгддэг тус бүр 10-12 метр өндөр 2 модон шон, хүрээний туурийн 4 талд 80 см өндөртэй, 50-60 см өргөн боржин чулуун дээр маанийн үсгийг сийлсэн 4 пайлуур чулуу мөн 4 өнцөгт 4 том суварга, голд нь 2 том хүрдний суурь маш тод үлдсэн байна.Мөн энэ хүрээний жас хурж байсан гэр хэлбэрийн модон дуган дуганыг Тариалан сумын төв рүү зөөвөрлөн нүүлгэж одоо тус сумын Гандандашлин хийдийн Цогчин дуган болгон ашиглаж байна.Хүрээний туурийн хойд талд уг хүрээнд сууж байсан сүүлчийн тэргүүн лам Моломжамц гавьжийн үр хүүхдүүдийн босгосон нэг бодь суварга байдаг. Гандандашлин хүрээ нь 1938 оны эхээр сүүлчийн удаа 200-аад ламтай хайлан хурж сахиусаа тахиж хаагдаад 1938 оны 5 дугаар гэхэд бүрэн эзгүйрчээ.Энэ үед тус хүрээнээс 30 шахам лам нарыг баривчлан хүрээний бурхан шүтээн ном судрыг Булган аймаг руу ачиж авч явжээ.1990-ээд оны эхээр Монгол оронд бурхны шашин дахин дэлгэрхэд Гандандашлин хүрээний хурал номыг сэргээн Тариалан сумын төвд Гандандашлин хйид нэртэйгээр байгуулж үйл ажиллагааг нь эхэлсэн байна. Холбогдох эх сурвалж: 1.Ч.Банзрагч Б.Сайнхүү Монголын хүрээ хийдийн түүх УБ, 2004. 2. Хөвсгөлчүүдийн лавлах толь .Мөрөн 2003. 3.Хөвсгөл аймгийн Тариалан сумын Гандандашлин хийдийн тэргүүн лам Даваасүрэнтэй хийсэн ярилцлага /2007.06.16/
Description of location :
The site is located 18 km. northwest of Tarialan sum center. East of the site is Zuun Turuunii mountain, to the south is Tavkharyn mountain, southwest (500 meters) is Buuruljiin gol river.
GPS readings :
North 50° 00’ East 101° 17’
Revived temple on site :
No
Status of site at time of survey :
The site is visible.
Date of founding the monastery/temple :
1777
Date of closing and destroying the monastery :
Огноо хаагдсан: 1938 - Ярилцлагын дугаар:
Огноо нураагдсан:: May 1938 - Ярилцлагын дугаар:
Old monastery/temple revived:
Yes
Revived temple register number:
ХӨТР 015
Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Нэр, цол хэргэм : Нутгийн сүсэгтэн олон - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Ловон лам Балжин - Ярилцлагын дугаар:
Нэр, цол хэргэм : Гандан дархан унзад Дагважамц - Ярилцлагын дугаар:
Date of Reviving:
Year : 1991 оны 7-р сар - Ярилцлагын дугаар:
Monks in Old Temple :
around 200 monks
Notes :
Guruuchnii khuree was established in 1777. It was called as Gegeenii dot by astrologer monks.
The monastery was moved from its original site to the present site in 1814.
The main tutelary deity of the monastery was Makhgal (Mahakala).
The monastery was closed in the spring of 1938 and was burned down in May 1938.
There were over 200 monks before the monastery was destroyed. Tsorj lama of the monastery was Chultem who was called nachin Chultem, deputy abbot was Sodov, ikh unzad (the leading chant master) was Surenjav, Jud lovon (lobpon) was Jigmedjamts, zurkhaich (astrologer) was Tuvden, Tsogchen unzad (tshogs chen dbu mzad: chant master of Tsogchen temple) was Surenjav and agramba (ngagrimpa) was Sonom.
Form Number :
ХӨТР 057
Survey Team :
Team E
