Аgityn ekhnii Tsagaan nomun khaany dugan
Read in Mongolian
Name(s) of Temple :
Аgityn ekhnii Tsagaan nomun khaany dugan,
Rinchen Number :
150
Rinchen Name :
Ayagatyn khural
Type of Temple :
Monastry
Aimag Temple located in :
Khövsgöl
Sum Temple located in :
2nd bag ,Jargalant soum
Old Aimag Name :
Sain Noyon
Old Sum Name :
Dalai choinkhor vangiin khoshuu
Precis History(In Mongolian only):
Хөвсгөл аймаг Жаргалант сум. Агьтийн эхний дуган. Хуучин Сайн Ноён хан аймгийн Далай Чойнхор вангийн хошуу одоогийн Хөвсгөл аймгийн Жаргалант сумын 2-р багийн нутаг сумын төвөөс хойш 30 орчим км зайд 2-р багийн төвөөс 7 км-т Шархүүгийн өвөлжөө хэмээх газар 2 дуганы туурь бий. Энэ хоёр дуган нь Агьтийн эхний дуган хэмээн нэрлэгддэг байжээ. Энэ газар нутгийг 1980-аад оноос өмнө Агьтийн эх гэдэг нэртэй байснаа 2-р багийн малчин Шархүү гэдэг айл өвөлжөө гаргаж өвөлжддөг болсноос хойш Шархүүгийн өвөлжөө хэмээн нутаг орныхон нэрлэх болжээ. Б.Ренчиний 1979 онд эрхлэн хэвлүүлсэн “ БНМАУ-ын угсаатны зүйн атлас”-ын сүм хийдийн бүртгэлийн 150-рт Жаргалант суман дахь Аягатын эхний дуган хэмээн бичигдсэн нь ташаарсан бололтой ба тус суманд Аягат хэмээх нэртэй газар ус байхгүй байна. Агьтийн хурлын энэ дуганыг 1830-аад оны үед Тариатын хүрээнээс Дондог, Жигмэддамба, Ихнасан гэсэн 3 хүн ирж ард талын уулын хаданд нь майдар, зонхов, шагждүв 3 бурхныг зуруулаад баруун хамрын хаданд очирваань бурхан зуруулж өвөр дэвсэг дээр нь 2 модон дуган барьснаар Агьтийн хурлыг үүсгэжээ. Энэ хурал нь байнгын хуралгүй, цагийн хуралтай Нүхтийн хүрээ/ одоогийн хөрш Шинэ-Идэр суманд байсан/, Мандахын хүрээ /одоогийн хөрш Галт суманд байсан/ -нээс лам нар гарч ирж дүйчэн өдрүүдээр хурал хурдаг байжээ. Дуганы гол шүтээн нь Улаан сахиус буюу Жамсран сахиус байв. Энэ хурал голчлон гүнриг, санжчогсом, чоймпорол хурах ба ялангуяа санжчогсом гэдэг номыг 100 жил хурсан гэдэг. Сүүлчийн тахилч нь нутгийн халзангийнхан хэмээх удмын 7 халзангийн нэг халзан Шарав хэмээх хүн байсан ба ловон нь Сандуйжав гэдэг хүн байжээ. Агьтийн хурал нь 1937 оны эхээр үйл ажиллагаа нь зогсож хаагдсан ба эзгүйрсэн хоёр дуганыг 1938 онд Ядамжавын Батбаяр гэдэг хүн шатааж устгажээ. / Жаргалант сумын өндөр настан 78 настай Д.Шагдарсүрэн гуайтай хийсэн ярилцлагаас. /2007.06.04/
Description of location :
The site is located in the place called Sharkhuugiin uvuljuu (winter camp of Sharkhuu) which is 30. km north of Jargalant sum center and 7 km. from the center of 2nd bag. North of the site is Shar khuugiin am, east is Agityn bulan and west is Khuren gozgor. East of the site is sacred Modny ovoo.
GPS readings :
North 48° 36’ East 099° 42’
Revived temple on site :
No
Status of site at time of survey :
The site is barely visible. There is a winter camp adjacent to the site.
Date of founding the monastery/temple :
1830
Date of closing and destroying the monastery :
Old monastery/temple revived:
No
Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Нэр, цол хэргэм : Ikhnasan /Baga tsagaan nomun khaan/ - Ярилцлагын дугаар: 001
Нэр, цол хэргэм : Dondogiin Jigmed khamba /Ikh tsagaan nomyn khaan/ - Ярилцлагын дугаар: 001
Date of Reviving:
Monks in Old Temple :
about 20 monks
about 20 monks
Notes :
There were paintings of Shakyamuni Buddha, Maitreya and Je Tsongkhapa in the rock located north of the site. Also there was a painting of Ochirvaani (Vajrapani) in the rock which is west of the site. The main tutelary deity of the temple was Ulaan Sakhius (Begtse Dharmapala).
Form Number :
ХӨЖР 023
Survey Team :
Team E
