Baataryn khiid
Read in Mongolian
Name(s) of Temple :
Baataryn khiid,Puntsogtegchinlen,
Rinchen Number :
486
Rinchen Name :
Puntsagdagdalyn khiid
Type of Temple :
Monastic School
Aimag Temple located in :
Khentii
Sum Temple located in :
Jargalantkhaan soum
Old Aimag Name :
Setsen Khan
Old Sum Name :
Baatar beisiin khoshuu
Precis History(In Mongolian only):
Хэнтий аймгийн Жаргалтхаан сумын Пунцагтэгчинлин хийд Хуучнаар Сэцэн хан аймгийн Баатар бэйлийн хошуу, одоогийн Хэнтий аймгийн Жаргалтхаан сумын нутагт, тал хээрийн бүсэд, сумын төвөөс баруун урагш 25 км-т, Байц хайрханы энгэрт Баатарын дацан буюу Пунцагтэгчинлин хийд оршиж байсан. 1919 онд Богд Хаант Монгол улсын Дотоод Хэргийг Бүгд Захиран Шийтгэх Яамны захирамжаар Монгол улсын шаштир зохиох газарт цугласан “Өргөх Цес”-т Баатарын дацан буюу Пунцагтэгчинлин хийдийн тухай ийнхүү тэмдэглэгджээ: Үеийн засаг тэргүүн зэрэг тайж Санзайринчэн Чин Улсын Тэнгэрийн Тэтгэсэний хориннэгдүгээр /1755/ онд харъяат хошууны нутгийн төв Байц хэмээх уулын ойр “ Пунцагдандиллин “ хэмээх хийд байгуулж лам банди нарыг суулгаж олон зүйлийн номын сургууль хуруулан Дээдийн шавдан бататгах ба энэ хойтын амгалан жаргалан эдлэхийг хүсэж өдөр бүр Чогчин хуруулж байх ба бас жил дараалан Ганжуур, Данжуур, Хангал, Магтаал Ерөөлийн зэрэг ном судрыг уншуулан гүйцэтгүйлсээр буй. /Монголын хүрээ хийдийн түүх, Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү, Улаанбаатар 2004/ 1934-38 оны Хүрээ хийдийн судалгаанд Пунцагдэгчилэн хийд нь Загаст хэмээх газар 11-р жарны модон туулай жил, Энх-Амгалангийн 58-р он, 1684 онд Хошуу засаг Лха Ван тэргүүлэн байгуулсан бөгөөд зургаан дацан, арван сүм, дугантай, 135 ламтай үүнээс гурав нь гавж, зургаан жастай хоёр адуутай байжээ хэмээн тэмдэглэгджээ. Аман эх сурвалжид: Баатарын дацан Жамъян аграмбын санаачлагаар байгуулагдсан Суварга, Голбог, Өрлүүд, Тайж нар гэсэн дөрвөн отгийн хуралтай , Батцагаан нэртэй Ганжуурын дугантай 100 гаран ламтай, Таван хаан сахиустай, хүрээ дэгтэй хийд байжээ. Хийдийн хамба лам нь Нуваанбалдан аграмба, гэсгүй нь Дамдинжав, Суварга отгийн хамба лам нь Дэндэв, гэсгүй нь Лувсанцэрэн, Өрлүүдийн хамба нь Цэвээн гэлэн, унзад нь Лувсангомбо, гэсгүй нь Даш гэлэн, Тайж нарын отгийн чинь хамба нь Дамдин гэлэн, унзад нь Монхоон Цэнд, гэсгүй нь Цэнд гавж Голбогийн хамба Иш гэлэн, унзад нь Гомбо лам, унзад нь Зундуй, Нямдаваа нар байжээ. Тус хийд нь Хайлан хурдаг, Майдар зуны эхэн сард эргэдэг, нутгийнхаа хилийн дээсээр Ганжуур эргэдэг, өдөр тутам, сар жилийн бүх хурлыг хурдаг байсан. Баатарын дацангаас Баянцогт, Бумбат, Хүүхэн овоо, Бүрдэн дэнж, Өлзийтийг тус тус тахидаг байжээ. Холбогдох эх сурвалж: -Монголын хүрээ хийдийн түүх, Ч.Банзрагч, Б.Сайнхүү, Улаанбаатар 2004 --------Цэрэндоржийн ярилцлага (1926 онд төрсөн Хэнтий аймгийн Жаргалтхаан сумын Гичгэнэ багийн өндөр настан)
Description of location :
The site is in an open, valley range,located 25 km. southwest of Jargaltkhaan sum. A landmark at the northwest is Baits Khairkhan which has two worshiped owoos named Bumbat Uvgun Owoo and Children’s Owoo. Theriver Tsenkheriin Gol flows along the west of the site.
GPS readings :
North 47° 17’ East 109° 25’
Revived temple on site :
No
Status of site at time of survey :
The remains from what was built on the site are not clear. There is a stupa built in the middle of the monastery site and a mound of dirt instead of a stone foundation is found. Inside the loose dirt mound is a red sats made from mud, which our team collected.
Date of founding the monastery/temple :
1755
Date of closing and destroying the monastery :
Огноо хаагдсан: - Ярилцлагын дугаар:
Огноо нураагдсан:: - Ярилцлагын дугаар:
Old monastery/temple revived:
Yes
Revived temple register number:
ХЭЖХ 009
Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Нэр, цол хэргэм : Purevdorj - Ярилцлагын дугаар:
Date of Reviving:
Year : 1991 - Ярилцлагын дугаар:
Monks in Old Temple :
135
Form Number :
ХЭЖХ 010
Survey Team :
Team F
Ганжууржавын Цэндсүрэн
Oral History :
Цэрэндорж
Oral History :
Санжидын Дэндэв
Oral History :