Naran khutagtyn khuree
Read in Mongolian
Name(s) of Temple :
Naran khutagtyn khuree ,Sangiin dalain khuree,
Rinchen Number :
861
Rinchen Name :
Naran khutagtyn khiid, Sangiin dalain khuree
Type of Temple :
Monastic School
Aimag Temple located in :
Bayankhongor
Sum Temple located in :
Bayanbulag soum
Old Aimag Name :
Tusheet Khan
Precis History(In Mongolian only):
Баянхонгор аймаг Баянбулаг сум. Наран хутагтын хийд / Сангийн далай хүрээ/ Тус хүрээний туурийг Бадаргуулт төрийн арвангуравдугаар /1877/ онд хошууны бэйс Өлзийтөмөр гүн , Сономдашийн хоёр хошууны нутгийн сав болох Сангийн далай гэдэг газар Наран хутагт Дэчиносор Тавин жангийн сүм байгуулж даа лам Гэвшинэн тэргүүтэй 50 гаруй лам нар бүхий Цогчин хурал эхлүүлжээ. 1882 онд Манжийн их журганд мэдүүлснээр зарлигаар” Үнэн ухаант “ сүм нэр шагнаж 56 ламд гэрээс магад тэмдэгт бичиг олгуулжээ. 1880 онд Баруун зуугаас Саржавчамбо дацангийн хамба Лхарамба, Наваанданзан, аграмба Дандар нарыг залж хоёр сүм байгуулан Цанид дацанг тогтоож Дүйнхор, Гүнриг, Хажид, Нүннээ, Аюушийн чога, Даншигийн хангал магтаалууд бас Мамба хурлыг тус тус тогтоожээ. Хүрээ хийд хаагдахын өмнө буюу 1930-аад оны үед тус Сангийн далайн хүрээ нь 70 орчим ламтай, 5 сүм дугантай, Гомбо шүтээнтэй, Чойжин сахиус буудаг, намрын дунд сарын 17-нд Баянцагаан уулыг тахидаг хүрээ байжээ. Сангийн далайн хүрээнд Чойжин дуган гэж тусгай дуган байсан байна. Энэ хүрээнд Дашгүртэн гэж алдартай Чойжин буудаг хүн байжээ. Сангийн далай хүрээг Наран хутагтын хийд хэмээн нэрлэдэг нь Наран хутагт Дэчиносор гэдэг хувраг үүсгэсэн түүхтэй холбоотой. Энэ хүн 8 боть сүмбэм зохиосон гэж яригддаг бөгөөд одоогоор нэг боть сүмбэм нь олдоод байгаа юм. Наран хутагтын дүр хоёр удаа төрсөн бөгөөд сүүлчийн дүр нь 1937 оны үед 16 настай хүүхэд байж байгаад аавтайгаа цуг хэлмэгдэлд өртжээ.Уг Наран хутагтын хоёр дахь дүрийн эцгийг дээр өгүүлсэн Дашгүртэн гэдэг ба Дашгүртэн нь 1937 оны хавар баригдаад Баянбулаг сумын төвийн урд одоо хогийн толгой байгаа далангийн үзүүрт Дотоод яамны хүмүүст буудуулжээ. Тэгээд олон удаа буудуулсан ба сум орсон биеийнхээ тус газарт эрхий хуруугаа нулимаад дарахад сум орсон нүх эдгэрч битүүрээд байсан гэдэг домгийг энэ нутгийн ахмадууд ам дамжуулан ярьдаг ажээ. Ер нь тус хийдийг үүсгэн байгуулагч Наран хутагт нь түүхэн бодит хүнийхээ хувьд судлагдаагүй бөгөөд цаашид энэ чиглэлийн судлаачид анхаарлаа хандуулах нь зүйтэй санагдана. Холбогдох эх сурвалж: 1. Тус хийдийн тэргүүн лам Хүрэлбаатартай хийсэн ярилцлагаас 2007.09.04 2. Ч. Банзрагч, Б. Сайнхүү “ Монголын хүрээ хийдийн түүх”
Description of location :
The site is located 25Km north of Bayanbulag soum center.
GPS readings :
North 46° 56’ East 097° 46’
Estimated site dimensions (metres) :
Side1: 15 Side2: 20 Side3: 15 Side4: 15 Side5: Side6:
Revived temple on site :
No
Status of site at time of survey :
Some foundation stones remain on the site.
Old monastery/temple revived:
No
Үүсгэн байгуулагч хүний нэр болон цол хэргэм (мэдэгдэж байвал):
Date of Reviving:
Monks in Old Temple :
unknown
unknown
Form Number :
БХББ 081
Survey Team :
Team B
